Wycena przedsiębiorstwa celu – kryteria wyboru metody przez inwestora. Metody majątkowe

Za pomocą metod majątkowych można dokonać wyceny majątku przedsiębiorstwa, oraz jego poszczególnych składników dobieranych w sposób absolutnie sformalizowany i pozbawiony subiektywizmu. Metody te używane są także jako podstawa do wycen pozostałymi metodami.

Wartość księgowa majątku przedsiębiorstwa ustalona jest na podstawie jego bilansu i wyraża się jako różnica pomiędzy wartością aktywów (trwałych i obrotowych) a bieżącymi i długoterminowymi zobowiązaniami przedsiębiorstwa, wyrażona w mierniku netto i w cenach historycznych.

Metoda ta jest najszybszą, najprostszą i najmniej pracochłonną metodą wyceny wartości majątku przedsiębiorstwa. Jednak z uwagi na statycznych charakter jej przydatność dla inwestorów operujących na rynku fuzji i przejęć kapitałowych jest ograniczona. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest, po pierwsze – nie możność uwzględnienia zmienności cen środków trwałych, kosztów ich zakupu i montażu, a jedynie odnoszą się do jego zapisu w księgach korygowanego o wartość obowiązującej stawki amortyzacji, a po drugie – stosowane metody amortyzacji majątku trwałego, stanowią praktycznie o jego zużyciu formalnym, a nie fizycznym. Metodą uaktualniania zapisów bilansowych jest “aktualizacja”, która może być przeprowadzana w sposób szczegółowy lub uproszczony:

• aktualizacja szczegółowa polega na przeliczeniu wykazanej w ewidencji wartości początkowej (brutto lub netto) poszczególnych środków trwałych, według urzędowych wskaźników przeliczeniowych ustalonych przez GUS
• aktualizacja metodą uproszczoną polega na przeliczeniu łącznej wartości brutto i umorzenia wszystkich środków trwałych. W szczególnych przypadkach stosuje się również przeszacowanie wartości środków trwałych lub rzeczowych składników majątku obrotowego, polegające na komisyjnym oszacowaniu ich aktualnej wartości, przy zastosowaniu indywidualnych kryteriów oceny wartości użytkowej i szacowania wartości

Metodologia wyceny bilansowej – skorygowanych aktywów netto – podlegać może jednak w ramach określonych granic modyfikacjom wynikającym ze specyfiki wykorzystującego ją inwestora. Dla inwestorów operujących długoterminowym horyzontem czasowym, automatyczne pomniejszanie wartości aktywów netto o całą kwotę zobowiązań długoterminowych nie może być w pełni i bezkrytycznie akceptowane. Uzasadnieniem zaliczenia części lub całości zobowiązań długoterminowych do wartości firmy jest uzasadnione, gdy kwotę zobowiązań długoterminowych z uwagi na termin wymagalności oraz formę w jakiej środki zostały udostępnione można uznać za substytut kapitałów własnych.

Mogą to być:

• kwoty pożyczek podporządkowanych
• kwoty pozyskane z emisji obligacji długoterminowych
• kwoty pozyskane z emisji obligacji zamiennych gdy prawo zarządzania konwersji pozostaje po stronie emitenta

Każdorazowo przedmiotem odrębnej analizy powinny stawać się zobowiązania długoterminowe z tytułu zaciągniętych długoterminowych kredytów bankowych. Ryzyko zmiany charakteru tego typu zobowiązań wynika z treści standardowego w umowach kredytowych zapisu o prawie wypowiedzenia umowy przez bank w przypadku istotnej zmiany warunków kredytowania. Ewentualny wykup przedsiębiorstwa może zostać zinterpretowany jako zmieniający ryzyko kredytowe i skutkować postawieniem kredytu w stan natychmiastowej wymagalności.

Dla inwestorów funduszowych, finansowych i prywatnych dylematy związane z kwalifikacją zobowiązań długoterminowych są nieaktualne, gdyż po pierwsze z reguły nie korzystają oni z wyceny wykonywanej metodą skorygowanych aktywów netto, a jeżeli jest ona wykorzystywana, pełna kwota zobowiązań pomniejsza wartość firmy.