Metoda portfelowa

5/5 - (3 votes)

Koncepcja portfela produktów wywodzi się z założenia, że każdy produkt stanowi specyficzną inwestycję, w którą zostały zaangażowane znaczne środki i zasoby firmy.[1] Odnosi się również do wzajemnego wpływu różnych rodzajów produktów na siebie oraz konieczności uwzględnienia całej gamy produktów przy podejmowaniu decyzji dotyczących któregokolwiek z nich.

Celem metod portfelowych jest określenie pozycji firmy na rynku jako punktu wyjścia do ustalenia jej strategii.

Ogólna koncepcja analizy portfelowej, począwszy od analizy środowiska i wnętrza organizacji, poprzez diagnozę istniejącego portfela produkcyjnego, aż po budowę portfela docelowego, została przedstawiona na Rysunku 11.

Rysunek 11: Ogólna procedura analizy portfolio organizacji.

Źródło: A. Klasik, Planowanie strategiczne, PWE, Warszawa 1993, s. 121

Pierwsza metoda analizy portfela polega na określeniu typów produktów na podstawie wielokryterialnej analizy produktów i ich tabelarycznej prezentacji.

Drugim sposobem przedstawienia portfela działań firmy jest zastosowanie formy matrycy. Istotą tej analizy jest wyodrębnienie produktów lub grup produktów czy technologii, a następnie ich kwantyfikacja i przedstawienie w formie graficznej matrycy.

Najbardziej znane odmiany metody portfelowej to:[2]

  • Macierz BCG,
  • A. D. Little’a,
  • Macierz Mc Kinsey’a,
  • matryca cyklu życia produktu,
  • portfolio technologiczne.

Koncepcja Boston Consulting Group jest ściśle związana z ideą cyklu życia produktu i proponuje klasyfikację każdego towaru według dwóch kryteriów:

  • udział w rynku,
  • rozszerzenie go.

Po dokonaniu klasyfikacji można stworzyć matrycę produktów, jak pokazano na Rysunku 12.

Pierwsza grupa obejmuje produkty o bardzo dobrych perspektywach. Mają one duży udział w rozwijającym się rynku. Jednak aby ten udział mógł wzrosnąć, wymagają dużych nakładów inwestycyjnych, które są finansowane z zysków uzyskanych ze sprzedaży produktów, które ustabilizowały się na rynku.

Towary o ustabilizowanej sytuacji na rynku, tzw. „krowy”, to produkty o dużym udziale w rynku, których sprzedaż rośnie bardzo powoli lub pozostaje stabilna. Produkty te są zazwyczaj w fazie dojrzałości, są bardzo dochodowe, a przychody z ich sprzedaży stanowią główne źródło dochodu dla firmy.

Rysunek 12: Macierz produktów.

Źródło: D. Olszewski, op. cit. s. 67

Produkty o niepewnej przyszłości mają stosunkowo niski udział w rynku, ale należą do szybko rozwijającej się branży i w dłuższej perspektywie, jeśli zostaną odpowiednio zainwestowane, mogą stać się gwiazdami.

Produkty w schyłkowej fazie cyklu żucia, tak zwane „psy”, mają stosunkowo niski udział w rynku, który dodatkowo charakteryzuje się spadkiem popytu i sprzedaży. Produkcja i sprzedaż tych produktów jest kontynuowana przez spółkę tak długo, jak długo przynosi ona zyski.

Główną zaletą teorii zarządzania portfelem produktów jest to, że kładzie ona bardzo duży nacisk na koncentrację zasobów na tych produktach, których rynek rośnie.[3] Ma ona również ograniczenia widoczne w jej współczesnych zastosowaniach. Wśród nich można wymienić następujące:

  • duży udział w rynku prowadzi do dużego zysku – to założenie nie jest koniecznie prawdziwe dla wszystkich rodzajów produktów (np. dla specjalistycznego sprzętu, modnej odzieży i kosmetyków, które mogą generować duży dochód dzięki wysokim marżom),
  • zasoby finansowe firmy mogą nie wystarczyć do wypromowania „gwiazdy” i zwiększenia jej udziału w rynku. Jeśli konkurenci przyjmą ten sam sposób postępowania, wzajemna rywalizacja może doprowadzić do upadku obu firm,
  • Nie zawsze można mieć pewność, że produkty o dużym udziale w rynku, takie jak „dojne krowy”, będą skutecznie chronione przed jego utratą. Ta faza cyklu życia produktu jest często związana z największą intensywnością działań konkurencyjnych.

Koncepcja macierzy ADL opiera się na założeniu, że zdolność produktu do generowania zysku dla organizacji jest określona z jednej strony przez pozycję konkurencyjną firmy, a z drugiej przez stopień dojrzałości sektora. Im silniejsza pozycja konkurencyjna produktu, tym większa jego zdolność do generowania nadwyżki. Analiza macierzy ADL pokazuje, że zdolność ta jest również określona przez fazę cyklu życia produktu.

Macierz ADL jest tworzona na podstawie dwóch zmiennych:[4]

  • stopień konkurencyjności produktu lub pozycja konkurencyjna firmy, określone w sposób syntetyczny,
  • stopień dojrzałości branży (rynku) według cyklu życia produktu.

Znajomość faz, w których znajdują się produkty wytwarzane w firmie, oraz ich pozycji konkurencyjnej na rynku pozwala na właściwą alokację zasobów i kontrolę strategii produktowych organizacji. Dzięki temu możliwe jest takie kształtowanie portfela produkcyjnego, aby zawsze mieć perspektywiczne, dojrzałe produkty o ustabilizowanej pozycji rynkowej, zdolne do finansowania innowacji produktowych i pokrycia kosztów ich wprowadzenia na rynek. Sposób działania i możliwości wyboru są przedstawione w tabeli 3.

Ta metoda analizy portfela produkcji pozwala określić stopień, w jakim wybierane są różne opcje strategiczne. Wskazuje ona wielkość pola możliwości strategicznych.

Tabela 3: Orientacje strategiczne w metodzie portfelowej A. D. Little.

 

Faza w CŻP

Pozycja

Konkurencyjny

Marketing Wzrost Nasycenie Starzenie się
Dominujący Zdobycie (lub przynajmniej utrzymanie) udziału w rynku utrzymanie pozycji i udziału w rynku utrzymanie pozycji, rozwój wraz z sektorem utrzymanie pozycji
Silna Inwestowanie w celu poprawy pozycji, intensywne zwiększanie udziału w rynku inwestowanie w celu poprawy pozycji, zdobywanie udziałów w rynku utrzymać pozycję, rozwijać się wraz z sektorem utrzymanie pozycji lub wykorzystanie nadwyżki
Korzystne Selektywne zdobywanie udziałów w rynku, poprawa pozycji konkurencyjnej próba poprawy pozycji, selektywne zdobywanie udziałów w rynku minimalne inwestycje w celu utrzymania pozycji, poszukiwanie nisz rynkowych dobre wykorzystanie nadwyżki lub stopniowe zmniejszanie aktywności
Średnia Selektywna poprawa pozycji konkurencyjnej znalezienie lub utrzymanie niszy rynkowej poszukiwanie niszy lub stopniowe zmniejszanie aktywności stopniowe zmniejszanie aktywności
Słaba strona znaczna poprawa lub brak działań silna poprawa lub wycofanie stopniowe zmniejszanie aktywności wycofanie

Źródło: A.Pomykalski, Strategie…op.cit, s.117.

Metoda portfelowa w kontekście zarządzania i organizacji jest techniką, która może być stosowana w różnych obszarach, takich jak zarządzanie projektami, zarządzanie portfelem inwestycyjnym czy zarządzanie zasobami ludzkimi. Poniżej przedstawiam przykłady zastosowania metody portfelowej w różnych kontekstach:

  1. Zarządzanie projektami: W zarządzaniu projektami metoda portfelowa polega na zarządzaniu portfelem projektów w sposób strategiczny i efektywny. Firmy mogą mieć wiele projektów, które mogą być klasyfikowane według różnych kryteriów, takich jak strategia organizacji, priorytet, rozmiar i ryzyko. Metoda portfelowa pomaga w selekcji, priorytetyzacji oraz alokacji zasobów na projekty w sposób zgodny z celami strategicznymi organizacji.
  2. Zarządzanie portfelem inwestycyjnym: W kontekście finansów, metoda portfelowa jest stosowana do zarządzania portfelem inwestycyjnym. Inwestorzy analizują różne aktywa finansowe (np. akcje, obligacje, nieruchomości) i decydują, jak rozłożyć swoje inwestycje w celu maksymalizacji zysków przy odpowiednim poziomie ryzyka. Dzięki tej metodzie można również zróżnicować portfel w celu minimalizacji ryzyka inwestycyjnego.
  3. Zarządzanie zasobami ludzkimi: W obszarze zarządzania zasobami ludzkimi, metoda portfelowa może być stosowana do zarządzania portfelem talentów i kompetencji pracowników w organizacji. Polega to na identyfikacji i klasyfikacji różnych kompetencji i umiejętności pracowników oraz na planowaniu ich rozwoju i alokacji na odpowiednie stanowiska i projekty w organizacji.

Metoda portfelowa jest użytecznym narzędziem zarządzania, które pozwala organizacjom na lepsze zarządzanie zasobami, projektami czy inwestycjami poprzez strategię selekcji, priorytetyzacji i alokacji zasobów. Dzięki tej metodzie organizacje mogą skuteczniej realizować swoje cele strategiczne oraz maksymalizować wartość swojego portfela aktywów, projektów czy zasobów ludzkich.


[1] Colin F. Hales, Product portfolio management, „Businessman Magazine”, nr 11/1995, s. 94.

[2] G. Gierszewski, M. Romanowska, Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 1994, s. 131

[3] A. Pomykalski, Strategie….op.cit., s.112

[4] Ibidem

Tworzenie i funkcjonowanie grup kapitałowych

5/5 - (6 votes)

Wstęp

Grupy kapitałowe to struktury gospodarcze składające się z wielu powiązanych ze sobą przedsiębiorstw. Ich tworzenie oraz funkcjonowanie stanowi istotny aspekt działalności biznesowej na rynku globalnym. W niniejszym referacie zostaną omówione podstawy tworzenia grup kapitałowych, ich funkcjonowanie oraz zalety i wyzwania związane z tym modelem zarządzania.

Tworzenie grup kapitałowych

Grupy kapitałowe powstają na drodze różnych procesów, takich jak fuzje, przejęcia, czy tworzenie spółek zależnych. Decyzje o utworzeniu grupy kapitałowej zwykle są podejmowane w celu zwiększenia konkurencyjności na rynku, osiągnięcia synergii, dywersyfikacji działalności lub minimalizacji ryzyka. Tworzenie grup kapitałowych odbywa się zgodnie z przepisami prawa oraz regulacjami dotyczącymi konkurencji i konsolidacji przedsiębiorstw.

Struktura i funkcjonowanie grup kapitałowych

W grupach kapitałowych wyróżnia się spółkę dominującą (matkę) oraz spółki zależne (córki). Spółka dominująca posiada kontrolę nad spółkami zależnymi poprzez posiadanie udziałów lub akcji, które dają prawo do decydowania w sprawach strategicznych i zarządczych. Grupy kapitałowe mogą przybierać różne formy organizacyjne, takie jak holdingi operacyjne, finansowe czy mieszane.

Funkcjonowanie grup kapitałowych polega na współpracy między spółkami w celu osiągnięcia wspólnych celów biznesowych. Spółki zależne zwykle działają w ramach określonej strategii i polityki zarządzania, ustalonej przez spółkę dominującą. W grupie kapitałowej może również funkcjonować system wspólnego zarządzania zasobami, wiedzą czy technologiami.

Zalety grup kapitałowych

Grupy kapitałowe przynoszą szereg korzyści, takich jak:

  • Synergia: Współpraca między spółkami pozwala na osiągnięcie synergii, czyli efektów większych niż suma osiągnięć każdej spółki z osobna.
  • Dywersyfikacja: Grupy kapitałowe mogą prowadzić działalność w różnych sektorach, co pozwala na zmniejszenie ryzyka związanego z koniunkturą rynkową czy konkurencją.
  • Optymalizacja kosztów: Grupy kapitałowe mają możliwość dokonywania oszczędności poprzez wspólne korzystanie z zasobów, takich jak siła robocza, technologie czy kapitał.
  • Wzmocnienie pozycji rynkowej: Grupy kapitałowe mogą zwiększać swoją konkurencyjność na rynku poprzez wspólne inwestycje, rozwój nowych produktów czy ekspansję na nowe rynki.
  • Dostęp do wiedzy i innowacji: Współpraca między spółkami w grupie kapitałowej pozwala na wymianę wiedzy, doświadczeń i technologii, co może prowadzić do innowacji.

Wyzwania związane z funkcjonowaniem grup kapitałowych

Funkcjonowanie grup kapitałowych wiąże się również z pewnymi wyzwaniami, takimi jak:

  • Złożoność zarządzania: Zarządzanie grupą kapitałową może być trudniejsze niż zarządzanie pojedynczym przedsiębiorstwem ze względu na złożoność struktury i większą liczbę podmiotów.
  • Konflikty interesów: W grupie kapitałowej mogą wystąpić konflikty interesów między spółkami zależnymi, co może wpłynąć na efektywność funkcjonowania grupy.
  • Ryzyko konsolidacji: Konsolidacja przedsiębiorstw może prowadzić do utraty niektórych rynków, klientów czy dostawców, co może negatywnie wpłynąć na działalność grupy.
  • Przepisy prawne i regulacje: Grupy kapitałowe muszą przestrzegać przepisów prawa oraz regulacji dotyczących konkurencji i konsolidacji przedsiębiorstw, co może wpłynąć na swobodę podejmowania decyzji biznesowych.

Podsumowanie

Grupy kapitałowe stanowią istotny element współczesnego rynku gospodarczego, oferując wiele korzyści, takich jak synergia, dywersyfikacja czy optymalizacja kosztów. Ich tworzenie oraz funkcjonowanie jest procesem złożonym, obejmującym współpracę między spółkami dominującymi i zależnymi, a także zarządzanie zasobami, wiedzą czy technologiami. Grupy kapitałowe muszą także zmierzyć się z wyzwaniami, takimi jak złożoność zarządzania, konflikty interesów czy przestrzeganie przepisów prawa. Efektywne zarządzanie grupą kapitałową pozwala na osiągnięcie większych korzyści i sukcesów na rynku gospodarczym.

Wpływ pobieranych opłat i prowizji na stopę zwrotu osiąganą przez fundusze inwestycyjne

5/5 - (5 votes)

praca magisterska z roku 2003

Opłaty i prowizje pobierane przez fundusze inwestycyjne mają wpływ na stopę zwrotu osiąganą przez inwestorów. Im wyższe opłaty i prowizje, tym mniejsza stopa zwrotu dla inwestora.

Opłaty zarządzające (ang. management fee) i opłaty za dystrybucję (ang. distribution fee) to najczęstsze opłaty pobierane przez fundusze inwestycyjne. Opłaty zarządzające służą do pokrycia kosztów zarządzania funduszem, takich jak wynagrodzenia dla personelu, koszty marketingu itp. Opłaty za dystrybucję są pobierane za dystrybucję funduszu wśród inwestorów.

Te opłaty i prowizje, choć nieznaczne, mogą wpłynąć na wynik inwestycyjny w dłuższej perspektywie czasowej. Na przykład, jeśli fundusz pobiera 2% opłaty zarządzającej i 1% opłaty za dystrybucję, a jego roczna stopa zwrotu wynosi 8%, to rzeczywista stopa zwrotu dla inwestora wynosi 5%.

Dlatego ważne jest, aby dokładnie przestudiować prospekt informacyjny i zrozumieć opłaty związane z funduszem, zanim zdecydujemy się na inwestycję. Warto również porównać opłaty związane z różnymi funduszami i wybrać ten, który ma najniższe opłaty, ale jednocześnie spełnia nasze oczekiwania dotyczące potencjalnej stopy zwrotu.

Stopa zwrotu określa, jaką procentową wartość zysku osiągnęła nasza inwestycja. Może być obliczana i analizowana na różne okresy czasu. Przeciętna stopa zwrotu roczna, którą będziemy analizować, jest podawana w skali roku i uwzględnia efekt procentu składanego, co pozwala na uzyskanie takiego samego całkowitego zwrotu jak wynik rzeczywisty funduszu w tym samym okresie.

Arka BZ WBK Stabilnego Wzrostu Fundusz Inwestycyjny Otwarty

Rodzaj funduszu: Stabilnego wzrostu

Towarzystwo: BZ WBK Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.

Ten fundusz jest klasyfikowany jako fundusz stabilnego wzrostu i może inwestować do 35% swoich aktywów w akcje. Inwestycje w akcje są dokonywane w spółki o dużej kapitalizacji, przekraczającej 250 milionów złotych, i opierają się na szczegółowej analizie fundamentalnej, uwzględniającej stan gospodarki, branży i konkretnych spółek. Niezainwestowane środki są ulokowane w bony skarbowe, obligacje Skarbu Państwa i inne instrumenty dłużne. Fundusz zobowiązuje się do lokowania co najmniej 66% swoich aktywów w papiery wartościowe emitowane przez podmioty z siedzibą w Polsce oraz inne aktywa denominowane w polskiej walucie.

Arka BZ WBK Akcji Fundusz Inwestycyjny Otwarty

Rodzaj funduszu: Akcji

Towarzystwo: BZ WBK Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.

Fundusz przeznacza co najmniej 66% swoich aktywów na inwestycje w akcje i podobne instrumenty finansowe. Pozostałe aktywa Funduszu zostaną ulokowane w instrumenty dłużne.

Arka BZ WBK Obligacji Fundusz Inwestycyjny Otwarty
Rodzaj funduszu Obligacji
Towarzystwo BZ WBK Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.

Fundusz skupia się głównie na inwestycjach w dłużne papiery wartościowe o terminie wykupu co najmniej rocznym, takie jak obligacje Skarbu Państwa, bony skarbowe i inne dłużne instrumenty emitentów o wysokiej jakości finansowej. Co najmniej 66% aktywów Funduszu jest ulokowanych w papiery wartościowe denominowane w polskiej walucie. Taka specyfika portfela inwestycyjnego powoduje, że wartość jednostki uczestnictwa Funduszu jest wrażliwa na zmiany rynkowych stóp procentowych – w przypadku spadku stóp procentowych Fundusz może uzyskać dodatkowe zyski, ale też może ponieść straty w przypadku wzrostu stóp.

Analiza

Dane uzyskane w dniu 27 października 2003 roku prezentują różnorodność prowizji pobieranych przez fundusze inwestycyjne. Zostały one poddane analizie z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego w celu określenia wpływu wysokości prowizji na inwestycję. Przyjęto hipotetyczne założenia dotyczące średniej rocznej stopy zwrotu brutto (10% we wszystkich trzech analizowanych funduszach) oraz braku kosztów operacyjnych. Wysokość prowizji przy wpłacie wynosiła odpowiednio 0%, 2,5% i 5% – co odpowiada dolnej, średniej i górnej granicy pobieranych prowizji przez polskie fundusze. Okres inwestycji został ustalony na 20 lat, a miesięczna inwestycja wynosiła 500 PLN, z początkowym wkładem w wysokości 1000 PLN.

Otrzymałem następujące wyniki :

  • w pierwszym przypadku przy zerowej prowizji przy wypłacie otrzymamy 387.012,45 pln (zarówno na początku jak i co miesiąc inwestowana będzie całość kwoty którą wpłacimy)
  • przy prowizji wynoszącej 2,5% wartość inwestycji na koniec okresu wyniesie 377.337,18 pln (z naszego tysiąca zostanie zainwestowane 975 pln a następnie miesięcznie fundusz będzie inwestował 487,5 pln)
  • natomiast gdy prowizja będzie wynosiła aż 5% wypłacając otrzymamy kwotę 367.661,87 pln (na początku zainwestowane zostanie 950 pln z naszego tysiąca a miesięcznie 475 pln)

Dla większej przejrzystości umieszczam je w poniższej tabeli.

Tabela 9. Wpływ prowizji pobieranej za dystrybucje na wyniki funduszy

Scenariusz Prowizja przy wpłacie Kwota inwestycji na koniec okresu
Scenariusz 1 0% 387.012,45 pln
Scenariusz 2 2,5% 377.337,18 pln
Scenariusz 3 5% 367.661,87 pln

Jak widać z powyższej tabeli, wysokość prowizji wpływa na kwotę ostatecznej inwestycji. Im prowizja wyższa, tym mniejsza kwota jest dostępna do inwestycji i tym mniejsze są ostateczne zyski. Warto zwrócić uwagę, że powyższe wyniki opierają się na hipotetycznych założeniach, które nie zawsze odzwierciedlają rzeczywistość.

Źródło: Obliczenia własne

Wyniki symulacji inwestycji na 20 lat przy średniej rocznej stopie zwrotu brutto wynoszącej 10% i miesięcznej wpłacie w wysokości 500 PLN:

  1. Przy kosztach operacyjnych w wysokości 0,5%: Otrzymamy 362 411,88 PLN.
  2. Przy kosztach operacyjnych w wysokości 1,5%: Otrzymamy 318 511,54 PLN.

Jak widać, nawet niewielka różnica w kosztach operacyjnych może mieć duży wpływ na wynik końcowy inwestycji. Dlatego ważne jest, aby dokładnie przeanalizować koszty związane z inwestycją przed podjęciem decyzji.

Wyniki funduszy hybrydowych i akcyjnych były w ostatnich pięciu latach relatywnie słabe, jednak ze względu na oczekiwania dotyczące szybkiego wzrostu gospodarczego oraz przystąpienia Polski do UE, perspektywy funduszy inwestujących w papiery udziałowe wydają się być korzystne. Dalej spadające stopy procentowe i konwergencja polskiej gospodarki do standardów UE powinny zwiększyć atrakcyjność funduszy akcyjnych w stosunku do funduszy papierów wierzycielskich. Wzrost dochodowości funduszy akcyjnych będzie dodatkowo wspierany wprowadzeniem zasad ładu korporacyjnego w spółkach publicznych.

Należy zwrócić uwagę, że porównanie funduszy powinno odbywać się w ramach tej samej kategorii. Widać jednak, że różnica między wynikami to 43 900,33 pln, czyli ponad 12% – i ta różnica będzie rosła w miarę upływu czasu.

Nie tylko umiejętności zarządzającego naszymi pieniędzmi wpływają na wysokość otrzymanej wypłaty w przyszłości. W dalszej części, korzystając z danych historycznych, pokażę jak skład portfela i struktura aktywów wpływają na efektywność funduszu, oraz jak kategorie funduszy i przykładowe fundusze radziły sobie w 2002 roku.

Austriacka Teoria Cyklu Koniunkturalnego

5/5 - (5 votes)

praca magisterska

Trzecie pokolenie przedstawicieli szkoły austriackiej to przede wszystkim L. von Mises, F. A. von Hayek, J. Schumpeter, F. Kaufmann (1895-1949), L. Robbins (1898-1984), A. Schütz ( 1899). -1959), O. Morgensterna (1902-1976) i F. Machlupa (1902-1983). Austriaccy ekonomiści zaczęli migrować z Austrii do USA i Wielkiej Brytanii. Doprowadziło to do rozpowszechnienia się poglądów szkoły austriackiej w krajach anglojęzycznych. L. von Mises i F. A. von Hayek pozostali wierni tradycji zapoczątkowanej przez K. Mengera. J. Schumpeter zwrócił się do poglądów L. Varlasa, podczas gdy osiągnięcia innych ekonomistów miały niewielki wpływ na rozwój tradycji austriackiej.[1]

Najsłynniejszym uczniem E. von Bohm-Bawerka był L. von Mises. W The Theory of Money and Credit, opublikowanej w 1912 roku, Mises dowodził, że pieniądz jest tworzony na rynku i nie ma innego sposobu na jego narodziny. Co więcej, argumentował, a większość współczesnych ekonomistów kwestionuje, że bankowość i pieniądz należy pozostawić rynkowi, a interwencja rządu zaszkodziłaby tylko gospodarce.[2]

Wykorzystując dorobek brytyjskiej szkoły monetarnej, teorię stopy procentowej K. Wickelsa oraz teorię struktury produkcji E. von Bohm-Bawerka, L. von Mises przedstawił szczegółowy zarys teorii cykli koniunkturalnych. W przeciwieństwie do przedstawicieli monetaryzmu zaprzeczał możliwości stabilizacji poziomu cen poprzez zwiększenie podaży pieniądza o określoną, z góry określoną wartość. Inflacji nie da się kontrolować, ponieważ na skutek zmiany oczekiwań wzrost podaży pieniądza w początkowej fazie powoduje mniej niż proporcjonalny wzrost cen, a w kolejnych fazach wzrost cen przewyższa wzrost podaży pieniądza. L. von Mises argumentował, że poprzez sztuczne obniżanie stopy procentowej poniżej normalnego poziomu rynkowego, co jest konsekwencją skłonności do oszczędzania, bank centralny wypacza sektor dóbr kapitałowych. W wyniku błędnych informacji przedsiębiorcy dokonują nadmiernych inwestycji Kiedy ekspansja kredytowa zatrzymuje się lub słabnie, złośliwe inwestycje okazują się przyczyną serii bankructw, co z kolei prowadzi do recesji gospodarczej. Recesja jest nieunikniona dla „oczyszczenia” gospodarki. Dalsza ekspansja podaży pieniądza tylko przedłuża i pogłębia recesja. Ponadto Mises argumentował, że wzrost podaży pieniądza prowadzi do redystrybucji bogactwa. Ludzie, którzy otrzymują nowo wybite pieniądze, mają najpierw możliwość zakupu towarów i zainwestowania pieniędzy, zanim ceny zaczną rosnąć, wzbogacając się kosztem tych których płace są stałe lub którzy otrzymują pieniądze później. Do głębszej analizy cykli koniunkturalnych, cykli koniunkturalnych. L. von Mises wraz ze swoim uczniem F. A. von Hayek, założony w Wiedniu w 1927 roku Austriacki Instytut Badań Cykli Koniunkturalnych.[3]

Mises był gorliwym obrońcą kapitalizmu. Twierdził, że walka w imię wolnego rynku jest dosłownie walką na śmierć i życie o rasę ludzką. Miał nieszczęście podtrzymywać idee wolnościowe w okresie socjalizmu, kolektywizmu i rządowej inflacji. Kiedy skrajnie liberalne poglądy wyszły z mody w XX wieku, L. von Mises przez całe życie nie otrzymał należnej mu profesury ani uznania, na jakie zasługiwał. Mimo to wyznawcy poglądów K. Mengera zaciekle walczyli z wszelkimi formami totalitaryzmu. W artykule „Rachunek ekonomiczny we wspólnocie socjalistycznej” i w książce „Socjalizm” wydanej w 1920 r. krytykował socjalizm za brak własności prywatnej, swobodnej wymiany dóbr kapitałowych i cen ustalanych przez rynek. Ceny w dół prowadziły do niemożności przeprowadzenia racjonalnych kalkulacji ekonomicznych, gdyż nie można było określić kosztu poszczególnych wariantów wykorzystania danego zasobu lub produktu. Prowadzi to do braku podstaw do racjonalnego wyboru i kalkulacji ekonomicznej pokazującej różnicę między produkcją a wkładem. Mises wezwał socjalistycznych ekonomistów do wyjaśnienia, jak działałaby gospodarka bez własności prywatnej i swobodnie płynących cen.[4]

Von Mises argumentował, że rząd jest konieczny, ale tylko wtedy, gdy państwo nie ogranicza wolności gospodarczej: „Rząd z konieczności sprzeciwia się wolności. Rząd gwarantuje wolność i jest z nim zgodny, jeżeli jego zakres ogranicza się do zapewnienia tzw. wolności gospodarczej. Tam, gdzie nie ma gospodarki rynkowej, inne wolności są tylko fikcją. Argumenty przemawiające za wyższością wolnego rynku nad socjalizmem doprowadziły część socjalistów do zmiany poglądów na wolny rynek przez F.A. von Hayeka, L. Robbinsa i W. Repke, którzy uczęszczali na prywatne seminaria L. von Misesa.[5]

W 1934 r. L. von Mises w obawie przed przejęciem władzy przez nazistów przeniósł się do Genewy, a w 1940 r. wyemigrował do USA. W Szwajcarii napisał pracę „National okonomie”, która ukazała się w USA pod tytułem „Human action”. W traktacie tym zostały wyczerpująco przedstawione poglądy szkoły austriackiej. Jeden z uczniów Misesa M.N. Rothbard (1926-1995) opisał Ludzkie działanie jako największe osiągnięcie L. von Misesa i jedno z najwspanialszych dzieł ludzkiego umysłu tego stulecia. Jest to holistyczna reprezentacja gospodarki. Reprezentuje ona filozoficzne podstawy nauk społecznych, zwłaszcza ekonomii. L. von Mises, korzystając z aprioryzmu metodologicznego, wyprowadził szereg teorii ekonomicznych, począwszy od mechanizmów rynkowych, poprzez politykę pieniężną, ceny, teorie produkcji i kapitału, cykle koniunkturalne, aż po teorie pracy. Podobnie jak inni przedstawiciele szkoły austriackiej, L. von Mises krytykował stosowanie w ekonomii modeli matematycznych i ekonometrycznych. Logika działalności człowieka przedstawiona w „Human Action”, określana przez L. von Misesa jako prakseologia, inspirowała i nadal inspiruje studentów i naukowców do zainteresowania się dorobkiem szkoły austriackiej.[6]

Jednym z najsłynniejszych przedstawicieli szkoły psychologicznej był uczeń L. von Misesa, F. A. von Hayek. Badania przeprowadzone z L. von Misesem w Austriackim Instytucie Badań Cykli Koniunkturalnych wykorzystał do własnych rozważań na temat wahań zachodzących w gospodarce, przedstawiając ekspansję kredytową jako przyczynę cykli koniunkturalnych, prowadzących do błędnych decyzji właścicieli kapitału. Posługując się teorią pieniądza i kredytu L. von Misesa, pokazał, w jaki sposób fluktuacje gospodarcze są powiązane ze zróżnicowaniem produkcji, zatrudnienia i struktury kapitału w gospodarce. W opublikowanym w 1931 roku Price and Production użył tzw. trójkątów F. A. von Hayeka do zilustrowania zależności między wartością dóbr kapitałowych a ich pozycją w hierarchii czasowej produkcji. FA. von Hayek argumentował, że wzrost podaży pieniądza obniża stopę procentową poniżej „naturalnego poziomu”, zaburzając strukturę produkcji. W procesie produkcji dobra kapitałowe przekształcane są w kolejne etapy produktów pośrednich. Oznacza to niemożność swobodnego rozdzielania zasobów pomiędzy różne procesy produkcyjne w przypadku zmiany popytu na dobra finalne. Taka analiza przedstawiała produkcję w zupełnie innym świetle niż analiza neoklasyków, którzy zakładali, że inwestowanie polega na włączaniu do procesu produkcyjnego kolejnych jednorodnych zasobów.[7]

Prace w tej dziedzinie zostały zauważone przez ekonomistów angielskich. FA. von Hayek na początku lat 30. został nauczycielem w prestiżowej London School of Economics. Możliwość prowadzenia wykładów na temat cykli koniunkturalnych w języku angielskim pozwoliła mu zaprezentować swoją unikalną teorię szerszemu gronu ekonomistów. Choć początkowo poglądy prezentowane przez Austriaka spotkały się z bardzo pozytywnym przyjęciem, sukcesy nie trwały długo. Po opublikowaniu Ogólnej teorii zatrudnienia, odsetek i pieniądza J. M. Keynesa w 1936 r. ekonomiści odwrócili się od „austriackiego” wyjaśnienia przyczyn cykliczności gospodarczej nie dlatego, że Keynes dominował nad stanowiskiem Hayeka w dziedzinie dyskusji naukowych, ale ponieważ keynesizm stał się politycznie popularny. Od połowy lat dwudziestych F. A. von Hayek i J. M. Keynes prowadzili w „The Economic Journal” dyskurs na temat polityki pieniężnej. Chociaż FA von Hayek miał metodologiczne podstawy do obalenia poglądów przedstawionych w Ogólnej teorii…, nie miał. Austriak uważał Keynesa za sojusznika w walce z inflacją wojenną i nie zamierzał go dyskredytować. Co więcej, jak wyjaśnił później F. A. von Hayek, J. M. Keynes nieustannie zmieniał ramy teoretyczne, a Austriak nie widział sensu w pracy nad drobiazgową krytyką. Kolejne lata von Hayek poświęcił doskonaleniu teorii kapitału E. von Bohm-Bawerka.[8]

W 1950 roku F. A. Hayek przeniósł się do Chicago, gdzie miał okazję pracować z wybitnymi ekonomistami, w tym z M. Friedmanem, F. Knightem i G. Stiglerem. Od tego czasu FA von Hayek ograniczył naukę ekonomii na rzecz nauk pokrewnych: filozofii, psychologii i polityki.

Jednym z osiągnięć F. A. von Hayeka w tym zakresie było przedstawienie własnego porządku społecznego, który nazwał demarchią. Termin pochodzi od połączenia greckich słów demos, oznaczających ludzi i archein, oznaczających władzę. System ten miał opierać się na dwóch rodzajach norm: ustawach i dyrektywach. Władzę sprawowałyby dwie izby parlamentu, które pełniłyby zupełnie inne funkcje niż obecnie. Zadania Zgromadzenia Rządowego byłyby podobne do tych, które stoją obecnie przed parlamentem, ale „ukształtowane w swojej strukturze i sposobie działania potrzebami rządu, a nie legislacją”. Zgromadzenie rządzące wybierało rząd i ustalało podatki.

W systemie demarchicznym ważniejszą rolę odgrywałoby Zgromadzenie Ustawodawcze, mające na celu ochronę praworządności i wolności jednostki przed nadużyciami władzy. Aby taki system był skuteczny, przedstawiciele Zgromadzenia Ustawodawczego muszą być upodmiotowieni i niezależni od polityki.

W 1974 roku F. A. von Hayek otrzymał Nagrodę Nobla za „nowatorską pracę w teorii pieniądza i fluktuacji cyklicznych, a także za głęboką analizę współzależności zjawisk ekonomicznych, społecznych i instytucjonalnych”[9]. Była to nie tylko wysoka ocena dokonań F. A. von Hayeka, ale także symboliczne odejście od keynesowskiej interpretacji ekonomii. Po wielu latach zapomnienia szkoła austriacka przeżywa renesans.


[1] Hazlitt H., Salute to von Mises: For 92 years he has fought the goodfight.

[2] Rothbard M.N., Mises and the role of the economist in public policy.

[3] Wilczyński W., Polski przełom ustrojowy 1989-2005. Ekonomia epoki transformacji, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 2005, s. 40.

[4] Peterson W.H., Ludwig von Mises – wolność kontra wszechmocny rząd.

[5] Czym jest „Ekonomia Austriacka”?, op.cit.

[6] Hultenberg N., Hoppe H.H., Rothbard M. N., Salerno J.T., Jak zrujnować gospodarkę, czyli Keynes wiecznie żywy, Fijor Publishing, Warszawa 2004, s. 84.

[7] Klein P., Friedrich August von Hayek.

[8] Toboła-Pertkiewicz P., Władza, która chroni wolność jednostki – unikatowa teoria władzy Fryderyka Augusta von Hayeka.

[9] Friedrich A. von Hayek, Austria Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 1974 r.

Napływ środków do funduszy inwestycyjnych

5/5 - (6 votes)

praca magisterska o funduszach inwestycyjnych

Napływ środków do funduszy inwestycyjnych stanowi istotny wskaźnik zainteresowania inwestorów różnymi klasami aktywów i narzędziami finansowymi. Jest to proces odzwierciedlający ogólne trendy na rynkach finansowych, zmiany gospodarcze oraz dynamikę oczekiwań co do przyszłych zysków. Analiza napływów kapitałowych pozwala nie tylko zrozumieć preferencje inwestorów, ale także przewidywać potencjalne zmiany w strukturze rynku.

Rok 2002 okazał się rekordowy pod względem napływu netto środków do funduszy inwestycyjnych (tabela 12, wykres 22). Zgodnie z szacunkowymi obliczeniami, wartość zbytych jednostek uczestnictwa oraz wyemitowanych certyfikatów inwestycyjnych przewyższyła wartość umorzonych jednostek i wykupionych certyfikatów (jedyny taki wykup miał miejsce w październiku 2002 r.) o ponad 9 miliardów złotych. Rok wcześniej do funduszy napłynęło blisko 5 mld zł, a dwa lata wcześniej 3,6 mld zł.

Podobnie jak w roku 2001, zdecydowanie najwięcej środków wpłynęło do funduszy obligacji (7,75 mld zł netto). Nowe środki kierowane były do funduszy inwestujących w papiery dłużne na rynku polskim (zarówno do funduszy otwartych, zamkniętych jak i mieszanych) oraz na rynkach zagranicznych. Decydującą rolę odegrały atrakcyjne stopy zwrotu tych funduszy, znacząco przewyższające oprocentowanie depozytów bankowych. Fundusze rynku pieniężnego zostały zasilone nowymi środkami w wysokości prawie 900 mln zł.

Fundusze hybrydowe pozyskały w 2002 roku ponad 500 mln zł nowych środków netto. Największy wpływ na wyniki tych funduszy miało uruchomienie dwóch funduszy arbitrażowych i funduszu mieszanego oraz likwidacja trzech funduszy zamkniętych. Jedyną kategorią funduszy, która zanotowała odpływ netto środków były fundusze akcyjne (prawie 16 mln zł). Było to spowodowane słabymi wynikami inwestycyjnymi tych podmiotów, mającymi miejsce drugi rok z rzędu, co skutecznie zniechęciło inwestorów do nabywania nowych udziałów i zachęciło do umarzania posiadanych jednostek. Najważniejszym czynnikiem, który decyduje o napływie środków do funduszy akcyjnych jest bowiem obecny stan koniunktury giełdowej oraz przewidywania co do jej poziomu w najbliższej przyszłości. Warunkiem pojawienia się popytu w segmencie funduszy akcyjnych jest więc trwała poprawa sytuacji na warszawskim parkiecie oraz na giełdach zagranicznych. Większemu zainteresowaniu funduszami akcyjnymi sprzyjać może także obniżenie dochodowości funduszy papierów wierzycielskich do poziomu jednocyfrowego.

Tabela 6. Szacunkowy napływ środków netto do funduszy inwestycyjnych i powierniczych w latach 1998.2002 z uwzględnieniem podziału na typy funduszy (w mln zł, według zagregowanych danych miesięcznych).

Źródło: Stowarzyszenie Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych, Raport 2002

Wykres 10. Szacunkowy napływ środków netto do funduszy inwestycyjnych i powierniczych

Źródło: Stowarzyszenie Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych, Raport 2002