Na co dzień zapominamy jakie znaczenie ma dla naszego funkcjonowania pamięć. W ogóle raczej z pamięcią jest tak, że przypominamy sobie o niej wtedy, kiedy o czymś zapominamy…
Jeśli chodzi o wiedzę nt. pamięci to wyróżniamy:
3 typy pamięci…:
- sensoryczna, zwana też ultrakrótkotrwałą – związana ze zmysłami: wzroku (pamięć ikoniczna) oraz słuchu (pamięć echoiczna); odpowiedzialna jest za te informacje, które możemy zapamiętać jednym „rzutem oka”,
- krótkotrwała (krótkoterminowa) – umożliwiająca między innymi zapamiętanie na chwilę numeru telefonu, pod który dzwonimy,
- trwała (długoterminowa) – jak sama nazwa wskazuje związana jest z gromadzeniem informacji z całego naszego życia.
… oraz kilka rodzajów pamięci:
- semantyczna – wymagająca od swojego użytkownika znajomości języka naturalnego; jej głównym zadaniem jest pamiętanie przez podmiot treści i znaczeń pojęć,
- epizodyczna – gromadząca dane o tym co zaszłe (pamięć retrospektywna) i umożliwiająca planowanie przyszłych wydarzeń, naszych zamiarów (pamięć prospektywna),
- i inne, m.in.: autobiograficzna, ejdetyczna, logiczna, mechaniczna.
Tyle jeśli chodzi o klasyfikację.
***
Dla projektanta interfejsów wiedza nt. pamięci ma zasadnicze znaczenie – wspomaga tworzenie przejrzystych i komunikatywnych układów treści oraz nawigacji.
Żeby nie być gołosłownym podam kilka przykładów.
Przykład 1: Pojemność pamięci krótkoterminowej zawiera się w 7±2 jednostkach informacji. Pojemność pamięci ikonicznej jest jeszcze węższa i zawiera się w 5 jednostkach. W związku z tym bloki interfejsu – menu główne, nawigacje boczne – hasła reklamowe, ilość podstron (klików w ramach nawigacji) w głąb, etc., powinny być tak projektowane by przestrzegać tych praw. Dużo lepszy będzie tekst reklamowy, który zasadniczą treść będzie niósł na początku zdania – w pierwszych 5 słowach; dużo łatwiejsza do ogarnięcia będzie nawigacja zamykająca się w 7 elementów, a nawigacji bardziej ksomplikowanych zawsze możemy zbudować układ zhierarchizowany, z systemem kategorii głównych i podkategorii (działa wówczas zasada grupowania, o której może przy innej okazji). Itd.
Przykład 2: Pojemność pamięci krótkoterminowej ważna jest ze względu na sposób organizacji informacji – np. organizację bloków pól w formularzach. Sprawniej użytkownicy przyswajają formularze zorganizowane tak, że elementy podobne są pogrupowane, a liczba poszczególnych jednostek pól na każdym piętrze hierachii grup nie jest większa niż 7.
Rzecz jasna nie zawsze udaje się menu zamknąć w siedmiu elementach, czasem oferta na to po prostu nie pozwala – jak np. w ramach stron aukcji internetowych, bądź stron głównych portali. Wtedy na pomoc przychodzi…
Przykład 3: Pamięć ikoniczna jest znacznie szybsza w przetwarzaniu informacji niż pamięć semantyczna, wymagająca przetwarzania danych nt. znaczeń słów i wyrażeń. Stąd przy dłuższych układach menu zastosowanie elementów bazujących na niej znacznie przyspiesza proces odnalezienia się na danej stronie użytkownika – sprzyja nabyciu umiejętności i wiedzy w posługiwaniu się danym interfejsem, np. nawigacją w której wykorzystano elementy graficzne – ikony. Szybsze jest także przeszukiwanie wzrokiem tego rodzaju nawigacji, która zawiera ikony – choćby nawet pozostawiały wiele do życzenia jeśli chodzi o ich czytelność. Jednak – ważne: dla spotęgowania efektu, ikony powinny być A) czytelne i B) usadowione w kontekście słowa, z którym występują.
Dodatkowo, menu z zagnieżdżonymi ikonami traktowane jest przez nasze oko na podobnej zasadzie jak układ listy numerowanej, co zwiększa jego czytelność.
Dodatkową ważną informacją którą otrzymujemy z badań z zakresu psychologii użytkownika oraz kognitywistyki, w tym zwłaszcza z neuropsychologii i psychologii kognitywnej, jest ta, że przy pomocy pewnych technik projektanci mogą wpływać na A) zwiększanie pojemności kanału pamięci krótkoterminowej oraz B) budowanie w taki sposób przekazu, by zwiększyć prawdopodobieństwo jego zapamiętania.
Ale o tym przy innej okazji.